Jakoların Vücut Dili

Jakolar bazı kalıp hareketler yapabilirler. Bunlardan bir kısmını açıklayabiliriz:

• Aşağı yukarı hareket: Jakolar sık sık bunu yaparlar. Kafalarını en yukarı ve en aşağı ayaklarına kadar indirip kaldırırlar. Gözlerini bu sırada bir noktaya dikerler. Genelde dikkat çekmek için, kafesten çıkmak istediğinde, heyecanlandıklarında yaparlar.

• Sağa sola hareket: Dans benzeri, ayaklarıyla yan yan, bir sağa bir sola ardışık hareket etmeleridir. Bazen tuvalet öncesi ıkınmak için yaparlar. Mutlu olduklarında, sahiplerini gördüklerinde de yapabilirler.

• Tek ayak üstünde durma: Genelde normal bir harekettir. Ancak kabarma, titreme ve boynu gövdeye çekme ile beraber ise bu üşüdüğünü gösterir.

• Gaga gıcırdatma: Gagalarını açarlar, ve bir sürtünme sesi çıkarırlar. Uykuları geldiğinde ve gevşediklerinde yaparlar.

• Saldırı pozisyonu: Kafasını hafif indirir, gözlerini diker, kabarır, bazen hırlayabilir.

Saldırıya hazırlanan Jako.

Jakolarda Tüy ve Cilt Bakımı

Afrika Gri Papağanlarında tüy problemleri sık görülür. Vücutlarında ortalama 8000 tüy vardır. Normal olarak 8. aylarında ilk tüy dökme dönemlerini yaşarlar. Birkaç ay sürebilir. 18. ayda da ikinci tüy dökme dönemi gelir. Tüm tüyler bu aşamada erişkin tüyü olur. Bu dönemde enerji ihtiyaçları %30 artmaktadır. Bu yüzden iyi beslenmesi, vitamin desteği verilerek özellikle A ve D vitaminlerinin karşılanması zaruridir.

15 günde bir tüy bakımı için yağlı spreylerin kullanılması yararlıdır. Haftalık olarak; yavru jakolara banyo yaptırılması, yetişkin ve 2.5 yaş üzeri jakolara duş aldırılması gerekir. Banyoda su içinde yıkanır, duş içinse başlık veya sprey şişesi yeterlidir. Herhangi bir şampuan veya sabun önerilmez. Bunlar cildin nemini azaltmaktadır. Çok kirli jakolarda mecburî hallerde sabun kullanılabilir, gözüne gelmemesine özel dikkat etmek gerekir. Sonrasında yaz aylarında kurulamaya gerek yoktur, kendi kendine silkelenerek kuruyacaktır. Kış günlerinde ve soğuk havalarda ise kurutulmalıdır, fön veya havlu kullanılabilir.

Cilt lezyonları zaman zaman strese bağlı veya A vitamini eksikliğine bağlı oluşabilmektedir. Bu durumlarda birkaç hafta vitamin kompleksleri(örn. Avisol 400.000 u a vitamini içerir) 2.5cc günlük olarak 100cc suya karıştırılarak verilir. Moralini yüksek tutmak için oyuncaklar verilebilir, ayrıca beraber vakit geçirmek faydalıdır. Kedi, köpek, gürültü gibi stres faktörlerini uzaklaştırmak lazımdır. Odanın nemi ve ısısı keza cilt bakımı için önemlidir. Kuru mekanlarda kafesin yanına bir kaba su konulursa, ortamı nemlendirir.

Afrika Gri Papağanı (Jako) Beslenmesi ve Doğal Yaşamı

Jakolar Afrika'nın merkezi ve batısında sahil ormanlarında yaşarlar. Aralarında belirli ıslık ve çığlıklarla anlaşırlar. Topluluk halinde bulunurlar, akşamları belirledikleri yiyecek bölgelerinden ayrılır ve uyumaya giderler; bir ağaçta 100 jako görülmesi olağandır orta Afrika için.

Ağaçlarda tohum, meyve, yeşillik yiyebilirler. Omnivor(her şeyi yiyen) türlerdendir. Ağaçlarda daldan dala uçmak yerine tırmanmayı daha çok tercih ederler.

Afrika'nın en büyük papağanı olan Jakolar tek eşlidir. Ürediklerinde 2-4 yumurta verirler. Anne jako yumurtaları ısıtırken, baba jako yemek aramaya gider. Bebekleri beraber büyütürler. Yumurtalar 1 ay sonra çatladığında hem anne hem baba civcivlere düşkün olur.

Afrika Gri Papağanları vs 4 yaşında çocuk

Harvard Gazetesinde yer alan bir habere (15 Kasım 2017) göre Afrika Gri Papağanları ve 4 yaşında çocuklar üzerinde bir araştırma yapılmış. Çocuklara iki meyve suyu içeren bardak verilmiş ve birisini seçmesi istenmiş. Eşit bardakları benzer seçmişler, miktarı fazla olanları seçmişler. Sonrasında uzun bardakla kısa ve geniş bardağı koyduklarında, meyve suyu miktarı az olan uzun bardağı seçmişler. Aynı deneyi gri papağanlarda yapmışlar, onlar da miktarı fazla olan bardakları seçmişler. Fakat bardak boyu ile yapılan numarayı yutmamışlar! Hangi bardağa konulursa konulsun, her zaman hacimce fazla olan bardağı bulmayı başarmışlar! Hatta araştırmacılar papağanı şaşırtmak için meyve suyunu dökerken ellerini değiştirmiş, yine de Afrika Gri Papağanı Griffin, buna kanmamış. Daha fazla su içeren bardağı seçmiş.

Araştırmacılar bu deneyin Gri Papağanların hacim konusundaki konsantrasyonlarının 4 yaşındaki bir insandan daha yüksek olduğunu gösterdiğini belirtiyor. Zekanın birçok türü bakımından bu kuşlar çocuklardan daha üstün performans sergileyebiliyor. Bu yüzden birçok yazarca dünyanın en zeki kuşu kabul ediliyor!

Afrika Gri Papağanlarında Hastalık Tedavileri

Afrika grilerinde üst solunum yolu enfeksiyonu tedavisinde antibiyotikler ve destek tedavisi kullanılmalıdır. En sık üst solunum yolu enfeksiyonu sebepleri %80 oranında Klamidya ve Mikoplazma bakterileridir. İdeal şartlarda akıntı örneği alınır ve bakteri türüne uygun antibiyotik kullanılır. Ancak imkan yok ise ampirik tedavi olarak Enrofloxacin gibi geniş spektrumlu bir antibiyotik başlanır. Kilosuna uygun olarak suyuna günlük katılır ve 1-2 hafta verilir. Ancak Kalmidya enfeksiyonunda etki etmeyeceği akılda tutulmalı ve Tetrasiklin grubu bir antibiyotik gerekeceği bilinmelidir.

Antibiyotik dozları. (Kaynak: BSAVA, Manual of Avian Practice, England 2018)

Tedavi için uygun antibiyotik seçildikten sonra, örneğin Enrofloxacin kilo başına günde 15-30 mg, 100cc suya hesaplanıp karıştırılır. Günde kuşun içtiği su da sabahtan sabaha ölçülür ise kaç mg ilaç içtiği tespit edilir. Buna göre günde 15mg aldığından emin olunmalıdır. Eğer yeterli su içmiyorsa bir kerede ağzına 15mg ilaç içirilebilir. Bu yöntemlere alternatif iğne şeklinde vermek olabilir. Ancak kas içine(intramuscular) iğne yapmak birçok durumda yanlışlıkla karaciğere iğne batması, kas dokusunda hücre ölümü gibi sorunlara yol açmaktadır. Ağızdan tedavi daha güvenlidir.

Destek tedavisi. Burun tıkanıklığı için burun açıcı yöntemler kullanılır. Katı ve kurumuş akıntılar ıslak bezle yumuşatılmalı, silinmelidir. Sonra kuş bir havluyla sarılır, başı aşağıya bakacak şekilde tutulur. Başka birisi enjektöre 5cc serum fizyolojik çekerek bir burundan sıvıyı tazyikler. Diğer burundan ve ağızdan sıvılar gelir, bu şekilde akıntılarla dolu geniz, temizlenir. Burada dikkat edilmesi gereken kuşu gövde yukarıda başı aşağıya bakacak şekilde tutmaktır, sıvıların akciğere aspire olmasının önüne geçmek için bu pozisyon şarttır.

Göz şişmesi varsa, damlalar kullanılır. Aminoglikozit içerikli antibiyotik damlalar(örneğin, gentamisin, tobramisin) yeşil çapak oluşumu varsa tercih edilir. Birkaç saatte bir birer damla ile başlanır ve durumuna göre 3-4 gün tedavi sürdürülür. Eğer gözde ödem varsa, yani şiş ise steroid içerikli kombinasyon damlalar daha etkilidir. Örneğin TobraDex damla(tobramisin + dexametazon) aynı şekilde kullanılabilir. Kuş sabitlenir, gözü açılır ve damla göze damlatılır.

Tedavi uygulamaları papağan için travmatik olabilir. Mutlaka sonrasında tedavi uyumunu sağlaması için ödül verilmelidir. Her uygulamadan sonra ödül yemeği veya oyun ya da sevilmesi, durumu atlatmasına yardımcı olur. Jakolar enselerinin okşanmasını severler.

Afrika Gri Papağanında Hastalık

Gri Papağanlar çeşitli sebeplere bağlı hastalanabilir. Bu, bakteri veya virüse maruz kalması, hijyeninin kötü olması, gıdasızlık ile bağışıklık düşmesi, strese ve üzüntüye bağlı iştahsızlık ve keza bağışıklık bozulması gibi birçok sebebe bağlıdır.

Belirtileri erken fark etmek, erken tedavi için çok önemlidir. Burun akıntısı, soluk alırken hışıltı, ağzın nefes sırasında sürekli açık kalması; bunlar burunla ilgili sorunun göstergesidir. Gözde şişlik, kapanma, akıntı, çapak ve kızarma yine üst solunum yolu enfeksiyonuna işaret eder. İlk belirtiler iştahın azalması, sesinde değişiklik, aktivitede azalma olabilir ve fark edilmesi zor olabilir. Akciğere kadar inen daha ciddi enfeksiyonlar olduğunda nefes darlığı gelişir. Otururken kuyruktaki nefes alışlarda ileri geri atma hareketi vardır, buna kuyruk reveransı(tail bobbing) denir. Nefes almakta zorlandığını gösterir. Öksürme bu türlerde nadir görülür.

Tedavisi bir sonraki yazıya...

Afrika Gri Papağanlarında Cinsiyet ve Yaş

Afrika gri papağanlarının yaşam uzunluğu hakkındaki bazı bilimsel araştırmalarda, evde bakılan türlerin 40-60 sene, doğada yaşayanların ortalama 23 sene yaşadıkları bulunmuştur. 90 yaşına kadar yaşayanları görülmüştür.

Cinsel olgunlaşması 3-4 yaşında tamamlanmaktadır. Erkek ve dişi aynı görünümdedir. Monomorfik oldukları için sadece DNA testi ile cinsiyet belirlenebilmektedir.

6 aydan küçük yavru jakoların gözleri siyahtır. 6-9 aydan sonra gri iris rengi oluşur ve 1 seneden sonra gözleri saman sarısı olur. 3-4 senede gözler açık sarı renge dönüşür.